Xeerka iyo Shuruudaha Isticmaalka
Markii ugu dambeysay ee la cusbooneysiiyay: Oktoobar 2025
Ku soo dhowow Qaamuuska Qalinqaad, qaamuuska af Soomaaliga ee casriga ah uguna ballaaran. Markaad booqato ama isticmaasho mareegahayaga (qaamuus.qalinqaad.com, "Mareegta"), waxaad oggolaatay inaad ku dhaqanto Xeerarkan Adeegsiga ("Xeerarka"). Fadlan si taxaddar leh u akhri. Xeerarkan waxay hagayaan isticmaalkaaga adeegyadayada, kuwaas oo ka soo jeeda qaamuusyo Soomaaliyeed oo ay leeyihiin dadweynuhu (public domain), kuwaas oo ay isku soo duba rideen borofesoorro Soomaaliyeed iyo Wasaaradda Waxbarashada.
1. Oggolaanshaha Xeerarka
Markaad isticmaasho Mareegta, waxaad oggolaatay Xeerarkan iyo siyaasadda asturnaanta. Haddaadan oggolayn, fadlan ha isticmaalin adeegyadayada. Isticmaalkaaga joogtada ah ee Mareegta wuxuu ka dhigan yahay inaad oggoshahay xeerarka, taas oo horseedaysa abuurista bulsho ka go'an dhowrista afka Soomaaliga.
2. Sharaxaadda Adeegga
Qaamuuska Qalinqaad wuxuu bixiyaa:
- Qaamuus dhammaystiran oo Soomaali-Soomaali ah, oo ka kooban agabka dadweynuhu leeyahay.
- Qeexitaannada erayada, macnayaasha, sharaxaadda naxwaha, iyo tusaalooyinka isticmaalka.
- Maqaallo aqooneed, sheekooyin, su'aalo kedis ah, iyo cilmi-baaris ku saabsan afka Soomaaliga.
- Raadin casri ah oo awood u leh inuu maareeyo keyd xogeed aad u ballaaran, oo leh astaamo ay ka mid tahay "Raadi eray si aad u aragto qeexitaankiisa".
Dhammaan adeegyada waa lacag la'aan, waxaana la isugu geeyay aqoontii hore iyo aaladihii casriga ahaa si loo helo waayo-aragnimo kobcinaysa aqoonta.
3. Mas'uuliyadaha Isticmaalaha
Isticmaale ahaan, waxaad oggolaatay inaad:
- Mareegta u isticmaasho ujeeddooyin sharci ah oo keliya.
- Ka fogaato inaad carqaladeyso ama khalkhal geliso hawlaha Mareegta.
- Ka fogaato isticmaalka nidaamyada otomaatiga ah (sida bots ama scrapers) si aad u hesho xogta iyadoon oggolaansho qoraal ah laga helin.
- Aadan si khaldan u sheegan isha xogta ku jirta.
- U hoggaansanto dhammaan sharciyada maxalliga ah, kuwa qaran, iyo kuwa caalamiga ah ee quseeya.
Tilmaamahani waxay xaqiijinayaan deegaan ammaan ah oo xushmad leh oo ay wadaagaan dhammaan isticmaalayaasha.
4. Xuquuqda Hantida Garaadka
Mareegtu waxay ka kooban tahay qaamuusyo Soomaaliyeed oo ay leeyihiin dadweynuhu, kuwaas oo ay qoreen borofesoorro Soomaaliyeed iyo Wasaaradda Waxbarashada, kuwaas oo si xor ah loogu isticmaali karo ujeeddooyin shakhsiyeed iyo waxbarasho. Si kastaba ha ahaatee, nuxurka asalka ah ee uu abuuray qaamuus.qalinqaad.com—oo ay ku jiraan maqaallada, sheekooyinka, su'aalaha kediska, tusaalooyinka jumlado, sharaxaadda naxwaha, agabka cilmi-baarista, naqshadda mareegta, iyo shaqaynteeda—waxaa ilaalinaya sharciga xuquuqda daabacaadda iyo sharciyada kale ee hantida garaadka. Agabka noocan ah lama isticmaali karo, lama daabici karo, lamana faafin karo iyadoon oggolaansho qoran oo cad naga haysan.
Waxaad isticmaali kartaa qoraallada qaamuusyada dadweynuhu leeyahay ee ujeeddooyin shakhsiyeed, waxbarasho, iyo kuwa aan ganacsi ahayn. Isticmaal kasta oo ganacsi wuxuu u baahan yahay oggolaansho qoran oo hore looga helo qaamuus.qalinqaad.com.
5. Wax-ku-darka Isticmaalaha
Waxaan ku dhiirrigelinnaa isticmaalayaasha inay:
- Soo jeediyaan erayo cusub ama sixitaan.
- Soo gudbiyaan jumlado tusaale ah.
- Ka qaybqaataan doodaha.
Markaad soo gudbiso nuxur, waxaad na siinaysaa ruqsad joogto ah oo bilaash ah oo aan ku isticmaali karno, wax ka beddeli karno, kuna soo bandhigi karno. Waxaad xaqiijinaysaa inaad leedahay xuquuqda lagama maarmaanka ah ee wax-ku-darkaaga iyo in aysan ku xadgudbayn hantida garaadka ee dadka kale.
6. Afeef ku Saabsan Dammaanadaha
Mareegta waxaa loo bixiyaa "sidii ay tahay" iyadoo aan lahayn dammaanad. In kasta oo aan hiigsaneyno saxnaansho:
- Ma dammaanad qaadi karno dhammaystirka ama waqtiga ku habboonaanta qoraallada, maadaama afku si degdeg ah isu beddelo.
- Qaar ka mid ah nuxurka ayaa noqon kara mid duugoobay.
- Mas'uul kama nihin khaladaadka, ka-tegidda, ama wixii dhibaato ah ee ka dhasha.
U isticmaal khatartaada, adigoo ogsoon dabeecadda firfircoon ee agabka luqadeed.
7. Xaddididda Mas'uuliyadda
Ilaa inta uu sharcigu oggol yahay, qaamuus.qalinqaad.com mas'uul kama noqon doono:
- Waxyeello toos ah, mid dadban, mid shil ah, ama mid ka dhalan karta.
- Khasaaraha xogta, faa'iidada, ama fursadaha ganacsiga.
- Waxyeellada ka dhalata isticmaalka ama awood la'aanta isticmaalka adeegga.
Tani waxay ilaalisaa himiladayada ah inaan bixinno aalado af Soomaali oo la heli karo iyadoon culays xad-dhaaf ah na saarnayn.
8. Wax-ka-beddelka Xeerarka
Waxaan cusbooneysiin karnaa Xeerarkan wakhti kasta. Isbeddelada waxaa lagu soo dhajin doonaa Mareegta, isticmaalkaaga joogtada ahna wuxuu ka dhigan yahay oggolaansho. Si joogto ah dib ugu hubi si aad ula socoto wixii isbeddel ah.
9. Sharciga lagu Dhaqayo
Xeerarkan waxaa lagu maamulayaa sharciyada Soomaaliya, iyadoon la tixgelinayn iska hor-imaadka mabaadi'da sharciga. Khilaaf kasta waxaa lagu xallin doonaa maxkamadaha Soomaaliya.
10. Joojinta Adeegga
Waxaan xaq u leenahay inaan joojinno ama hakino isticmaalkaaga si degdeg ah, ogeysiis la'aan, wixii ku xadgudub ah Xeerarkan. Tani waxay xaqiijinaysaa daacadnimada bulshadayada.
11. Macluumaadka Xiriirka
Wixii su'aalo ah ee ku saabsan Xeerarkan, fadlan nagala soo xiriir boggayaga xiriirka.
Waad ku mahadsan tahay taageeradaada waxbarashada iyo dhowrista afka Soomaaliga ee aad ka hesho Qaamuuska Qalinqaad.